Vele Nederlanders hebben een gevoelsmatige voorkeur voor het koningschap van de Oranjes. Deze voorkeur gaat vaak samen met intellectuele verlegenheid, want waarop is die voorkeur voor het koningschap gebaseerd? Rationeel gezien lijkt dat immers strijdig met democratische principes. Bovendien heeft de Nederlandse cultuur een republikeinse achtergrond. Niettemin bestaat er al vanaf de zestiende eeuw een emotionele band met de Oranjes, die stand heeft gehouden ondanks (of dankzij) vele tegenkrachten. In zijn boek De oranjemythe, een postmodern fenomeen zoekt Coos Huijsen naar de achtergronden en de culturele context van het koningschap in Nederland. Oranje stond traditioneel voor vrijheid, verdraagzaamheid en nationale eenheid. Het boek gaat voor een belangrijk deel over de oorsprong, de betekenis en het functioneren van deze 'oranjemythe' als de nationale mythe in de Nederlandse geschiedenis. De schrijver gaat in op de vraag of het koningschap te verdedigen is vanuit een rationeel en democratisch standpunt. Juist niet-rationele overwegingen en bindingen liggen ten grondslag aan de gemeenschapszin. Vergelijkbaar met de Oranjemythe is in dit opzicht de mythe van de Franse Revolutie, waarmee de Franse republiek geassocieerd wordt. In beide gevallen betreft het een nationale mythe, die een gunstig effect heeft op de nationale samenhang, wat de democratie ten goede komt.De auteur vindt de samenbindende en inspirerende functie van een nationale mythe in een parlementaire democratie belangrijker dan een abstracte voorkeur voor hetzij een republiek, hetzij een koninkrijk. Op grond van die functie noemt hij de oranjemythe het missionstatement van de Nederlandse samenleving.