Tolerantie, het hoofd koel houden, eigen onmacht erkennen: het mag misschien niet meer, maar ik houd er liever nog even aan vast, want er waait een onfrisse wind door Nederland. Een zeeklimaat onwaardig,’ schreef Herman Franke in 1986 in HP/De Tijd. Tot aan zijn dood in 2010 liet Franke zijn mening over Nederland horen. Aanvankelijk schreef hij als socioloog en criminoloog over maatschappelijke verschijnselen, later als onafhankelijk schrijver en columnist. Van de tijdgeest en publieke opinie trok hij zich zelden iets aan, bij voorkeur keek hij verder dan de waan van de dag. ‘Als cultuurbeschouwer lijkt Franke mij, nu W.F. Hermans en Karel van het Reve zijn weggevallen, een aanwinst,’ stelde Gerrit-Jan Zwier al in 1999 vast. Deze verzameling van Frankes bespiegelingen over Nederland verschijnen nu voor het eerst in boekvorm. Door hun reikwijdte en stilistische meesterschap zijn de beschouwingen van onschatbare waarde. Ze handelen over de Nederlandse media, over onze omgang met de dood, over agressie, over de verloren idealen van links, over de stand van de literatuur, over nieuwe Nederlanders en over nationaal verdriet. Boven alles zijn ze inspirerend, geestig en opmerkelijk actueel. 'De ziel van Nederland' is een boek dat op aangename wijze dwingt tot nadenken.