Mosterzaad in ballingschap biedt een kennismaking met een van de meest turbulente perioden uit de geschiedenis van de Nederlanden. Het haalt de jaren van geloofsrepressie en ballingschap na de hagenpreken en beeldenstorm van 1566 dichterbij. In Antwerpen, een wereldstad van ruim 100.000 inwoners, vindt een grote omslag plaats: de komst van de Spaanse landvoogden Alva en Parma betekent een scherpe aanval op de politieke vrijheidsbeweging. Tevens komt er een einde aan de openbare uitoefening van de gereformeerde religie in de stad. Het Cleyn Mosterzaet – de enig bewaard gebleven preek uit die jaren – documenteert dit op een unieke en indrukwekkende preek uit die jaren – documenteert dit op een unieke en indrukwekkende manier. Het Cleyn Mosterzaet gaat over de gelijkenis van het mosterdzaad uit Marcus 4:30-32. Het vormt de schriftelijke neerslag van een te Antwerpen gehouden afscheidspreek. Deze werd in de Scheldestad tweemaal gehouden; beide keren onder extreme omstandigheden. De prediker, de uit Friesland afkomstige Ysbrandus Balkius, moest daarna tot twee keer toe in ballingschap. Een van aantekeningen voorziene heruitgave van Het Cleyn Mostertzaet is van belang omdat een preektekst uit die tijd uiterst zeldzaam is, bovendien vanwege het feit dat de zestiende-eeuwse protestantse preekliteratuur een nog weinig ontgonnen onderzoeksterrein is. In de serie 'Theologie en geschiedenis' verschijnen Nederlandstalige dissertaties en monografieën op het gebied van de geschiedenis van kerk en theologie. De redactie is in handen van Dr. Herman J. Selderhuis. Dr. Frank van der Pol is hoogleraar Kerkgeschiedenis aan de Theologische Universiteit te Kampen (broederweg).