Hulp en verzet bij onderduik: zij die het overleefden beschouwden het als het belangrijkste dat ze ooit deden. In 1942 begonnen de razzias die uiteindelijk aan ruim 100.000 Joden het leven zouden kosten. Kleine groepen studenten in Utrecht en Amsterdam zetten hun verontwaardiging om in actie. In hoog tempo - en in nauwe samenwerking met moedige medestanders van allerhande klassen en gezindten, in stad en provincie - vormden ze een flexibele organisatie die zich ten doel stelde Joodse kinderen te redden. De Duitse vernietigingsmachine begon op stoom te raken; het werd een race tegen de klok. Binnen twee jaar lieten de kinderwerkers een kleine duizend kinderen onderduiken bij pleeggezinnen door heel Nederland. Heldhaftig en soms overmoedig trotseerden ze de bezettingsmacht om onschuldigen te redden van een wisse dood. Het kinderwerk was niet alleen gevaarlijk, het was ook ingewikkeld. Eenmaal ondergebrachte kinderen moesten worden voorzien van bonkaarten, kleding en geld, en bij onraad of onrust moesten ze herplaatst worden. En dat alles in het geniep. De Groningse historicus Bert Jan Flim is de kenner van de joodse onderduik. In 1995 promoveerde hij op de geschiedenis ervan. In Onder de klok schetst Flim op basis van honderden gesprekken met verzetsstrijders en onderduikers een nagenoeg compleet beeld van hoe het kinderwerk plaatsvond. Flim legt uit hoe een eerste team kinderen onder de ogen van de Duitsers wegsmokkelde uit de crche, de wachtkamer van de dood tegenover de Hollandse Schouwburg. Anderen - meest studentes - namen de kinderen over onder de klok op het station en brachten hen per trein naar zusterorganisaties in de provincie. Daar stond - alweer onder de klok - een derde team klaar om de kinderen naar pleeggezinnen te brengen. Rondom de pleeggezinnen werd een beschermende cocon gebouwd, een maatschappelijke beschermlaag waar soms hele dorpen bij betrokken waren. Meerdere kinderwerkers betaalden voor dit verzetswerk met hun leven. Sommigen raakten beschadigd in Duitse gevangenschap. Maar zij die het overleefden beschouwden het als het belangrijkste wat ze ooit deden.