Alias Bommenberend&157; en de Münsterse oorlogen van 1665 en 1672G. J. I. KokhuisWanneer men zich verdiept in de geschiedenis van Christoph Bernhard von Galen komt men al snel tot de bevinding dat deze vorst-bisschop van Münster niet zo maar een wrede oorlogszuchtige man is geweest maar een geestelijk leidsman en politicus van Europees formaat. Von Galen leidde zelfs een sober leven en zijn hof kende geen pracht en praal zoals bij andere tijdgenoten. Hij was de door God uitverkoren vorst-bisschop, die zich tot taak had gesteld om de macht te breken van het protestantse buurland. Daarom was hij bezeten om buitenlandse politiek te voeren en hield hij staande wat een ander al lang zou hebben opgegeven. Hij kon dit doen omdat door de vrede van Münster in 1648 veel meer kleinere staten dan voorheen grote macht en zelfstandigheid hadden gekregen. Die situatie wist hij met bekwame hand uit te buiten en wel zo dat het bestaan van de Republiek in 1672 uiterst precair. In zijn eigen land was hij ook niet geliefd bij de ridderschap vanwege de hoge belastingen en bij de burgerij vanwege zijn bestuursdrift. In de republiek werd hij het mikpunt van spot. De voortdurende zorg van de bisschop was gericht op het welzijn en de toekomst van zijn kerk, die hij door middel van geweld zeker wilde stellen. Dramatisch is het dan te zien dat de kerkvorst moet ervaren dat al zijn moeite en inspanning voor niets zijn geweest omdat hij toch tenslotte de speelbal is geworden van de grote mogendheden. Wel is het hem gelukt om in zijn eigen Stift-Münster de contra reformatie goed op gang te brengen zodat het katholicisme hier goed geworteld bleef. Maar hij was de laatste bisschopsoldaat van Münster die dat ook op militaire wijze heeft gedaan. 220 blz., ills. in zw/w, f 19,95