De Europese beschavingsevolutie in de veertiende en de vijftiende eeuw. Die cultuurhistorische hoofdstroom beschrijven en begrijpen, samen met de talrijke zijrivieren die hem op wisselende afstanden voeden, is de opzet van dit boek. De weg die hierbij gevolgd wordt, vertrekt van de beschrijving van de moeilijke en soms uitzichtloze situatie van deze periode. Deze historia calamitatum van Europa heeft haar cultuurhistorisch belang in die zin dat de schokken die de samenleving te verduren kreeg, met alle ellende die dat meebracht, toch ook gewerkt hebben als een soort katalysator waardoor een vernieuwing zich wellicht sneller en grondiger dan normaal heeft kunnen doorzetten. In dit kader volgen we vervolgens de implosie van de twee grote universele machten van de Middeleeuwen, namelijk het keizerrijk en het pausdom. De plaats die zij openlieten wordt ingenomen door de territoriale koninkrijken. Vooral Frankrijk, Engeland en het Bourgondische 'experiment' vragen hier de aandacht.