Nicolaes Witsen was naast burgemeester en voc-bewindhebber van Amsterdam ook een bevlogen liefhebber van wetenschap. Door zijn positie kon hij een aantal zeer grote onderzoeken op touw zetten. Buiten een enorme collectie curiositeiten resulteerde dit in een encyclopedisch werk over de scheepsbouw en een boek en kaart over 'Tartarije'. Zijn inspanningen waren vooral op de vergroting van de handel met Rusland en Azië gericht. Zo werd Nicolaes Witsen de 'mercator sapiens' of 'wijze koopman' bij uitstek. Het leverde hem de bijzondere vriendschap van tsaar Peter de Grote op. Witsen was in de ongekend grote schaal waarop hij als particulier zijn navorsingen verrichtte volstrekt uniek. Maar zonder patronage zou zijn onderzoek nooit van de grond zijn gekomen. Dankzij dit systeem van dienst en wederdienst bouwde hij over de wereld een uitgebreid netwerk van informanten op. Opzienbarend is dat ondanks alle moeite en kosten Witsen bijna al zijn in druk uitgebrachte werken thuis gehouden heeft. Tegenwoordig genieten Nicolaes Witsens onderzoeksactiviteiten veel aandacht. Antropologen, scheepshistorici, cartografen, taalkundigen, biologen, mentaliteitshistorici en kunsthistorici ontdekken steeds meer het belang van zijn werk. Met het boek De wijze koopman presenteert Marion Peters nu voor het eerst een samenvattende studie over het wetenschappelijke werk van deze uitzonderlijke Amsterdamse regent. Marion Peters (Djakarta, 1951), gepromoveerd historica, studeerde Nederlands, literatuurwetenschap en kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Haar boek met fotograaf Ferry André de la Porte, In steen geschreven. Leven en sterven van voc-dienaren op de Kust van Coromandel in India, werd in 2003 bekroond met de Linschotenprijs.