Wilhelm Meisters lehrjahre van Goethe (1749-1832) behoort, met Wilhelm Meisters Wanderjahre, tot de belangrijkste ontwikkelingsromans. Wilhelm Meister wordt gevormd door de bonte ervaringen die hij op doet in deze avonturenroman. De hoofdpersoon is allesbehalve een genie, eerder een wat naïeve burgermanszoon met artistieke aspiraties. Tenslotte blijkt zijn voorliefde voor het toneel zijn grootste vergissing. Maar die dwaalweg laat hem zijn doel niet missen: zonder het te merken, wordt hij zijn leven lang, bijna als een marionet, geleid door een hogere instantie, "het gezelschap van de torens". Goethe, die zijn roman publiceerde in 1795 en 1796, behandelt zijn held met ironische distantie. Door de brede opzet krijgt de lezer van de "leerjaren" tegelijk een beeld van het Duitse culturele leven in de achttiende eeuw. "Iedereen zal een Meister zijn eigen leerjaren terugvinden". - Wilhelm von Humboldt.